نكته قابل توجه در رابطه با نقش زن مسلمان در شكل‏گيري انقلاب اين است كه آنها براي اولين بار نبود كه حضور خويش را در صحنه سياسي و اجتماعي به اثبات مي‏رساندند بلكه مشاركت فعالانه و متعهدانه اين قشر در لحظات حساس و سرنوشت ساز اين ملت و حماسه‏هاي ملي، مذهبي تحسين برانگيز است. پس از فرمان تحريم تنباكو توسط ميرزاي شيرازي همسران ناصرالدين شاه به شكستن قليانها اقدام كردند و در نهضت انقلابي جنگل زنان خطه گيلان با كمك‏هاي مادي و معنوي خويش مبارزان را ياري رساندند، تا آنها در وظيفه خود ترسي به دل راه ندهند، مقاومت زنان مسلمان در توطئه كشف حجاب و به پاكردن تظاهرات بزرگ در مشهد و اعتراض به اين وضع هرگز از خاطره‏ها محو نمي‏گردد.

اما نقش زنان در صحنه‏هاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، ايران بسيار فعالانه‏تر و قويتر از هر زمان ديگري بود. حضور زنان در صحنه‏هاي مبارزه و تلاش، مثلاً بردباري خانواده‏هاي انقلابي در برابر انبوه مشكلاتي كه رژيم ستمگر شاه براي آن‏ها پيش مي‏آورد، ترغيب و تشويق همسران و پسران و مجاهده و تلاش در سرنگوني طاغوت از جمله عوامل مؤثر در روند روبه تكامل انقلاب بود. صبوري مادران داغديده كه جوانهاي خود را در صحنه تظاهرات و راهپيمايي‏ها از دست مي‏دادند و هيچ شكايتي نداشتند از اموري است كه نمي‏توان همانندي براي آن در جنبشهاي ملي و يا مذهبي در ديگر نقاط جهان پيدا كرد. در واقع اگر همكاري خالصانه زنان با همسرانشان در ميادين مبارزه، زندان رفتن و شكنجه و آزار نبود شايد اين مقاومت‏ها در راه پيروزي به ثمر نمي‏رسيد و ريشه‏هاي سازنده و شكل دهنده انقلاب پا نمي‏گرفت، شهادت تعداد زيادي از زنان مسلمان چه در تظاهرات و چه در زندانها از جمله واقعه 17 شهريور و نداي لبيك به رهبر انقلاب در راهپيمايي‏هاي گسترده‏اي چون تاسوعا و عاشوراي سال 57 نشانگر روحيه بالا و وفاداري زنان به اسلام و رهبر آن بود كه از اراده‏اي محكم و خلل‏ناپذير و ايماني قوي سرچشمه مي‏گرفت. مأموران رژيم وقتي صحنه نمايش ميليوني زنان را در تظاهرات خياباني مي‏ديدند و رفتارهاي محبت‏آميز و مادرانه آنها كه دلسوزانه مي‏خواستند به جمع ملت بپيوندند را مشاهده مي‏كردند، در يك لحظه تصميم مي‏گرفتند و به آغوش مردم باز مي‏گشتند و اسلحه‏هاي خود را بسوي فرماندهان و سرسپردگان رژيم نشانه مي‏گرفتند. امام خميني كه بارها به نقش كليدي و قابل ملاحظه زنان در پيروزي انقلاب تأكيد كرده فرموده‏اند:

... در تظاهرات خياباني زنان ما، بچه‏هاي خردسال خود را به سينه فشرده بدون ترس از تانك و توپ و مسلسل به ميدان آمده‏اند...آنان نقش ارزنده‏اي در مبارزات ما ايفاء كرده‏اند. در چه تاريخي و در چه كشوري اين چنين زناني را سراغ داريد

آنها با شركت در فعاليت‏هاي نظامي، ساخت كوكتل مولوتوف و تهيه مواد لازم كه آن زمان براي پاشيدن حمله مأموران نظام به كار گرفته مي‏شد سريعاً اقدام مي‏كردند و توان خويش را در هر زمينه‏اي كه حركت عظيم ملت را به جلو مي‏برد بروز مي‏دادند. اين كار به گوشه‏نشيني و عدم تحرك و ناكار آمدي زن و همچنين آزادي‏هاي دروغين و سطحي‏نگري در خصوص زن مهر باطل زد. امام خميني (ره) بنيان گذار جمهوري اسلامي حضور زنان را معجزه بزرگ اسلامي

مي‏داند و نتيجه نور ايمان و قدرت اسلام و قرآن و علّت تحولشان را اسلامي بودن اين نهضت بيان مي‏دارد و نهايتاً انقلاب اسلامي را وامدار زنان مسلمان و متعهد برمي‏شمارد. حمايت ايشان از زنان و قدرداني از آنها در برخوردها و ديدارهايي كه برگزار مي‏شد بخوبي مشهود است. در روزهاي نخستين كه امام(ره) از پاريس به تهران آمده بودند و در مدرسه‏اي كه با ايشان ملاقات صورت مي‏گرفت، كثرت جمعيت به حدي بود كه مسئولين نگران وضعيت امام شده تصميم گرفتند، ملاقات خواهران را حذف كنند. امام كه متوجّه اين مطلب شدند فرمودند: «زنها سهم افزونتري در انقلاب داشتند، شما مي‏خواهيد اين نيروي فعّال را كه مشوق مردها بودند و تشجيع كننده آنان در ميدان مبارزات از صحنه خارج كنيد.»)

شهيد مطهري نيز بر نقش سازنده و مفيد بانوان در انقلاب اشاره دارد و مي‏فرمايد: «انقلاب اسلامي ايران ويژگي‏هايي دارد كه مجموع آن را در ميان تمامي انقلاب‏هاي جهان بي‏نظير و بي‏رقيب ساخته است يكي از آن ويژگي‏ها ذي سهم بودن بانوان است. بانوان سهم بزرگي از انقلاب را به خود اختصاص دادند و اين حقيقتي است كه جملگي برآنند.»

زنان هم متقابلاً در پرتو معنويت و عظمت انقلاب اسلامي به اين واقعيت رسيدند كه اسلام براي آنها هويتي انساني قائل است كه ريشه در گرايشهاي عالي دارد و الگوگيري از مكتب حضرت زهرا(س) بزرگ بانوي عالم بشريت و اتكال به قوّه لايزال الهي و چنگ زدن به ريسمان حق آنان را در جايگاهي رفيع و ارزشمند قرار داد. زنان متعهد در دوران انقلاب اسلامي نقشي ماندگار از خود به جاي گذاشتند و به همگان ثابت كردند كه شخصيت زن مسلمان در تبعيت از الگوهاي مصرفي غرب و مد و مدپرستي و آنچه آنها برايش به ارمغان مي‏آورند نيست بلكه چيزي كه بر اعتبار و ارزش او مي‏افزايد نجابت، شرافت و فداكاري در راه آرمانهاي اصيل ديني است كه خداوند به آن‏ها ارزاني داشته است. امام خميني (ره) شناخت و فهم زن مسلمان ايراني را ستوده مي‏فرمايد: «اينجانب به زنان پرافتخار ايران مباهات مي‏كنم كه تحولي آن چنان در آنان پيدا شد كه نقش شيطاني بيش از پنجاه سال كوشش نقاشان خارجي و وابستگان بي‏شرافت آنها از شعراي هرزه گرفته تا نويسندگان و دستگاههاي تبليغاتي مزدور را نقش بر آب نمود و اثبات كردند كه زنان ارزشمند مسلمان، دچار گمراهي نشده و با اين توطئه‏هاي شوم غرب و غرب زدگان آسيب نخواهد پذيرفت.»)

نقش زنان پس از پيروزي انقلاب اسلامي

زنان مبارز، متعهد و مسلمان همانگونه كه در شكل‏گيري و پيروزي انقلاب فعالانه و جسورانه به وظايف خويش عمل كردند بعد از آن هم در حفظ و تداوم اين نعمت خدادادي با دل و جان كوشيدند از حوادث مهم بعد از انقلاب جنگ تحميلي عراق عليه ايران بود كه با توطئه مشترك دشمنان اين ملت كه تاب و تحمّل اين موفقيّت و پيروزي را براي مردم دلاور ايران نداشتند به وقوع پيوست. اين نوشتار را با كلام رهبر معظم انقلاب در خصوص زنان مبارز و متعهد به پايان مي‏بريم.( تربيت اسلامي و انقلابي زن مسلمان مايه افتخار و مباهات جمهوري اسلامي است مابه زنان مسلمان خودمان افتخار مي‏كنيم...زن ايراني كه به بركت انقلاب در راه بسيار خوبي قرار گرفت...امروز مي‏تواند در ميدان علم و ميدانهاي گوناگون وارد شود و عاليترين مدارج علمي را نيز طي كند