سخنان " امام هادي عليه السلام "

جبران نقص

لبعض مواليه: عاتب فلانا و قل له: ان الله اذا أراد بعبد خيرا اذا عوتب قبل. [تحف العقول، ص 481.]

امام علي النقي عليه‏السلام به يكي از دوستانش فرمود:

فلاني را توبيخ كن و به او بگو: خداوند چون خير بنده‏اي خواهد، هرگاه توبيخ شود، بپذيرد.[و در صدد جبران نقص خود برآيد].

جايگاه اجابت دعا

ان لله بقاعا يحب أن يدعي فيها فيستجيب لمن دعاه و الحير منها. [همان، ص 482] .

خدا را بقعه‏هاست كه دوست دارد در آنها دعا شود تا دعاي كسي را كه وي را خوانده است به اجابت رساند، و بارگاه امام حسين عليه‏السلام از آن جمله باشد.

خدا ترسي

من اتقي الله يتقي، و من أطاع الله يطاع، و من أطاع الخالق لم يبال سخط المخلوقين، و من أسخط الخالق فلييقن أن يحل به سخط المخلوقين. [پيشين، ص 482] .

هر كس از خدا بترسد، مردم از او بترسند، و هر كه خدا را اطاعت كند، از او اطاعت كنند، و هر كه مطيع آفريدگار باشد، باكي از خشم آفريدگان ندارد، و هر كه خالق را به خشم آورد، بايد يقين كند كه به خشم مخلوق دچار مي‏شود. 

اطاعت خيرخواه

من جمع لك وده و رأيه فاجمع له طاعتك. [همان، ص 483.].

هر كه دوستي و نظر نهايي‏اش را براي تو همه جانبه گرداند، طاعتت را براي او همه جانبه گردان.

اوصاف پروردگار

ان الله لا يوصف الا بما وصف به نفسه. و أني يوصف الذي تعجز الحواس أن تدركه و الأوهام أن تناله و الخطرات أن تحده و الأبصار عن الاحاطة به؟!
نأي في قربه و قرب في نأيه. كيف الكيف بغير أن يقال: كيف. و أين الأين بلا أن يقال: أين. هو منقطع الكيفية و الأينية، الواحد الأحد، جل جلاله و تقدست أسماؤه. [همان، ص 482. ] .

بي‏گمان كه خدا، جز بدانچه خودش را وصف كرده، وصف نشود. كجا وصف شود آنكه حواس از دركش عاجز است، و تصورات به كنه او پي نبرند، و در ديده‏ها نگنجد؟ او با همه نزديكي‏اش دور است و با همه دوري‏اش نزديك. كيفيت و چگونگي را پديد كرده، بدون اينكه خود كيفيت و چگونگي داشته باشد. مكان را آفريده بدون اينكه خود مكاني داشته باشد. او از چگونگي و مكان بركنار است. يگانه‏ي يكتاست، شكوهش بزرگ و نامهايش پاكيزه است.

اثر بخش خداست، نه روزگار

لا تعد و لا تجعل للأيام صنعا في حكم الله. [تحف العقول، ص 483. ] .

از حد خود تجاوز نكن و براي روزگار هيچ اثري در حكم خدا قرار نده.

نتيجه‏ي بي‏اعتنايي به مكر خدا

من أمن مكر الله و أليم أخذه، تكبر حتي يحل به قضاؤه و نافذ أمره، و من كان علي بينة من ربه هانت عليه مصائب الدنيا و لو قرض و نشر. [همان، ص 483] .
هر كه از مكر خدا و مؤاخذه‏ي دردناكش آسوده زيد، تكبر پيشه كند تا قضاي خدا و امر نافذش او را فراگيرد، و هر كه بر طريق خداپرستي، محكم و استوار باشد، مصائب دنيا بر وي سبك آيد و اگر چه مقراض شود و ريز ريز گردد.

تقيه

لو قلت ان تارك التقية كتارك الصلوة لكنت صادقا. [همان، ص 483.  ] .

اگر بگويم كسي كه تقيه را ترك كند مانند كسي است كه نماز را ترك كرده، هر آينه راست گفته‏ام.

شكر و شاكر

الشاكر أسعد بالشكر منه بالنعمة التي أوجبت الشكر لأن النعم متاع و الشكر نعم و عقبي. [تحف العقول، ص 483.] .

شخص شكرگزار، به سبب شكر، سعادتمندتر است تا به سبب نعمتي كه باعث شكر او شده است؛ زيرا نعمت‏ها كالاي دنيايند ولي شكر، هم نعمت دنياست و هم نعمت آخرت.

دنيا جايگاه آزمايش

ان الله جعل الدنيا دار بلوي و الآخرة دار عقبي و جعل بلوي الدنيا لثواب الآخرة سببا و ثواب الآخرة من بلوي الدنيا عوضا. [همان، ص 483] .

همانا كه خداوند دنيا را سراي امتحان و آزمايش ساخته و آخرت را سراي رسيدگي قرار داده است، و بلاي دنيا را وسيله‏ي ثواب آخرت، و ثواب آخرت را عوض بلاي دنيا قرار داده است.

ستمكار بردبار

ان الظالم الحالم يكاد أن يعفي عليه بحلمه. و ان المحق السفيه يكاد أن يطفي‏ء نور حقه بسفهه. [همان، ص 483.] .

به راستي ستمكار بردبار، بسا كه به وسيله‏ي حلم و بردباري خود از ستمش گذشت شود، و حقدار نابخرد بسا كه به سفاهت خود نور حق خويش را خاموش گرداند. 

آدم بي‏شخصيت

من هانت عليه نفسه فلا تأمن شره. [تحف العقول، ص 483.] .

هر كه خود را سبك شمارد از گزند او ايمن مباش. 

دنيا جايگاه سود و زيان

ألدنيا سوق ربح فيها قوم و خسر آخرون. [همان، ص 483.] .

دنيا بازاري است كه گروهي در آن سود برند و دسته‏اي زيان ببينند. 

حسد و خودخواهي

ألحسد ماحق الحسنات، و الزهو جالب المقت، و العجب صارف عن طلب العلم وداع الي الغمط و الجهل، و البخل أذم الأخلاق و الطمع سجية سيئة. [مسند الامام الهادي، ص 302.] .

حسد، نيكويي‏ها را نابود سازد، و دروغ، دشمني آورد، و خودپسندي، مانع از طلب دانش و خواهنده‏ي خواري و جهل گردد، و بخل، ناپسنديده‏ترين خلق و خوي است، و طمع، خصلتي ناروا و ناشايست است.

پرهيز از تملق

قال أبوالحسن الثالث عليه‏السلام لرجل و قد أكثر من افراط الثناء عليه: أقبل علي شأنك، فان كثرة الملق يهجم علي الظنة و اذا حللت من أخيك في محل الثقة، فاعدل عن الملق الي حسن النية. [مسند الامام الهادي، ص 302.] .

امام هادي عليه‏السلام به كسي كه در ستايش از ايشان افراط كرده بود فرمودند:
از اين كار خودداري كن كه مدح و ثناي بسيار، بدگماني به بار مي‏آورد و اگر اعتماد برادر مؤمنت از تو سلب شد از تملق او دست بردار و حسن نيت نشان ده.   

جايگاه حسن ظن و سوء ظن

اذا كان زمان العدل فيه أغلب من الجور فحرام أن يظن بأحد سوء حتي يعلم ذلك منه، و اذا كان الجور أغلب فيه من العدل فليس لأحد أن يظن بأحد خيرا ما لم يعلم ذلك منه. [همان، ص 304.] .

هر گاه در زمانه‏اي عدل بيش از ظلم رايج باشد، بدگماني به ديگري حرام است، مگر آن كه [آدمي] بدي از كسي ببيند. و هر گاه در زمانه‏اي ظلم بيش از عدل باشد، تا وقتي كه [آدمي] خيري از كسي نبيند، نبايد به او خوشبين باشد.

بهتر از نيكي و زيباتر از زيبايي

خير من الخير فاعله، و أجمل من الجميل قائله، و أرجح من العلم حامله، و شر من الشر جالبه، و أهول من الهول راكبه. [مسند الامام الهادي، ص 304.] .

بهتر از نيكي، نيكوكار است، و زيباتر از زيبايي، گوينده‏ي آن است، و برتر از علم، حامل آن است، و بدتر از بدي، عامل آن است، و وحشتناك‏تر از وحشت، آورنده‏ي آن است.

توقع بيجا

لا تطلب الصفا ممن كدرت عليه، و لا الوفاء لمن غدرت به، و لا النصح ممن صرفت سوء ظنك اليه، فانما قلب غيرك كقلبك له. [همان، ص 305]  
از كسي كه بر او خشم گرفته‏اي، صفا و صميميت مخواه، و از كسي كه به وي خيانت كرده‏اي وفا مطلب، و از كسي كه به او بدبين شده‏اي انتظار خيرخواهي نداشته باش، كه دل ديگران براي تو همچون دل تو براي آنهاست. 

برداشت نيكو از نعمت‏ها

ألقوا النعم بحسن مجاورتها و التمسوا الزيادة فيها بالشكر عليها، واعلموا أن النفس أقبل شي‏ء لما أعطيت و أمنع شي‏ء لما منعت. [همان، ص 305.] .
نعمت‏ها را با برداشت خوب از آنها به ديگران ارائه دهيد و با شكرگزاري افزون كنيد، و بدانيد كه نفس آدمي رو آورنده‏ترين چيز است به آنچه به او بدهي، و بازدارنده‏ترين چيز است از آنچه كه از او بازداري.

خشم به زيردستان

ألغضب علي من تملك لؤم. [مسند الامام الهادي، ص 304.] .

خشم بر زيردستان از پستي است.  

منبع : imamhadi-fa.blogfa.com