بيش فعالي كودكان را تست كنيد ... 

شيطنت و سر به هوايي از خصوصيات دوران كودكي است. كودكان اغلب پرتحرك اند و به سختي به نظم تن در مي دهند. تصور كنيد فرزندتان چنان بازيگوش باشد كه قادر به كنترل وي نباشيد و هر چه به او بيشتر آموزش مي دهيد كمتر ياد مي گيرد. اين كابوس را تحت عنوان «اختلال بيش فعالي - كم توجهي» نامگذاري كرده اند.

بيش فعالي دركودكان

اختلال كم توجهي و بيش فعالي، مشكل بسياري از كودكان و البته نگراني بسياري از والدين است.

بعضي از والدين برعكس، حتي شيطنت و خرابكاري مفرط كودكشان را جدي نمي گيرند و آن را به حساب تيزهوشي و كنجكاو بودن او مي گذارند.

اين آزمون به شما كمك مي كند دريابيد فرزندتان به مشكل بيش فعالي و كم توجهي دچار است يا نه.

 بقيه در ادامه مطلب ..... 

با كودكان خجالتي چگونه رفتار كنيم؟

شما مي توانيد خيلي زود و از سنين كم به كودكتان كمك كنيد كه با دوست يابي و شركت در فعاليت اجتماعي اين خجالت  را قبل از آنكه براي وي تبديل به عادت شود كنار بگذارد و .....

خجالت بي خجالت

كودكان به طور ذاتي داراي مهارتهاي خاصي براي دوست شدن با ديگر كودكان و تعامل با محيط خارج از خانه هستند. اما تعدادي از كودكان در سنين پايين دچار خجالت بي حد و گاهي كمبود اعتماد به نفس مي شوند. اين كم رويي طبيعي مي تواند از كودك ما جوان يا بزرگسال به شدت ناشادي كه در دوست يابي ،حفظ كردن دوستان و يا به دست آوردن شغل داراي مشكلات فراواني است، بسازد.

شما مي توانيد خيلي زود و از سنين كم به كودكتان كمك كنيد كه با دوست يابي و شركت در فعاليت اجتماعي اين خجالت را قبل از آنكه براي وي تبديل به عادت شود كنار بگذارد.

در ادامه چند پيشنهاد براي شروع اين فرآيند به شما والدين محترم ارايه مي گردد:

** به كودكتان برچسب نزنيد: وقتي كه برچسب خجالتي بودن يا غير اجتماعي به يك كودك زده مي شود به تدريج او با خودش فكر مي كند كه واقعا خجالتي و غير اجتماعي است و اين خود تبديل به يك پيشگويي خود كام بخش مي گردد كه طي آن رفتار انزواطلبانه وخجالتي بودن را ياد خواهند گرفت.

اگر شخصي بزرگسال مي گويد كه كودكتان خجالتي است و او اين حرف را مي شنود با گفتن عباراتي نظير" فرزندم در حقيقت با افرادي كه مي شناسد زودجوش است" پاسخي مناسب به اين اظهار نظرات بدهيد.

كودك شما اين صحبت شما را خواهد شنيد و يقينا آن را خواهد پذيرفت زيرا معيار و مرجع اصلي او شما هستيد.

** درباره تجربيات تان با كودكتان صحبت كنيد: اگر كودكتان از خجالتي بودن احساس بدي دارد ممكن است وارد چرخه اي شود كه مرتبا آسايش و راحتي اش كمتر و كمتر شود و اعتماد به نفس بسيار ضعيفي داشته باشد. شما مي توانيد با گفتن خاطرات و تجربيات خودتان هنگامي كه محجوب و كم رو بوده ايد با اين اثرات منفي مقابله كنيد. اگر فرزندتان بداند كه پدر و مادرش نيز قبلا اين مشكل را تجربه كرده اند ولي اكنون توانسته اند افراد جسور و با اعتماد به نفسي باشند نسبت به رفتار خجالتي اش احساس بهتري خواهد داشت.

** همچنين اين موضوع را به آنها ياد دهيد كه خجالتي بودن در حد طبيعي چيز صحيح و پذيرفتني است و اينكه آنها مي توانند باتلاش و كوشش به اين رفتار غلبه كنند و شخص متفاوتي شوند.

** احساس همدلي و همدردي با كودكتان داشته باشيد: وقتي كودكتان از روبه رو شدن و تعامل با ديگران احساس ترس دارد با او همدلي كنيد. وقتي شما با او همدلي مي كنيد او شروع به شناخت احساسات و هيجاناتش و آنچه باعث بروز آنها شده مي كند. بنابراين قادر مي شوند كه اين احساسات را كنترل كند و بر ترسش غلبه كند. شما با اين كار در حقيقت محيطي مطمئن در اختيار آنها قرار مي دهيد تا خود را بي قيد و بند مطرح كنند و خود واقعي شان را بروز دهند.

** فوايد و مضرات رفتار برون گرا را شرح دهيد: اگر فرزندتان تلاش مي كند كه دوستي پيدا كند و كمتر موفق مي شود اين زماني خوب است براي آنكه فوايد رفتار برونگرا و اجتماعي را برايش شرح دهيد تا اگر در اولين تلاشش براي برونگرايي به شكست رسيد همه چيز را رها نكند و انگيزه تلاش مجدد داشته باشد. از مزاياي مهم رفتارهاي اجتماعي مانند توانايي يافتن دوستان جديد، داشتن ساعات خوش و خرم بيشتر با ساير كودكان، داشتن قدرت و موفقيت بيشتر در مدرسه و ... برايشان صحبت كنيد. در ادامه چنانچه فرزندتان به حد كافي بزرگ است سراغ فوايد طولاني مدت اجتماعي بودن برويد تا اهميت اين رفتار براي شكل دهي آينده اش را درك كند.

** الگوي فرزندتان باشيد: كودكان بهتر از هر جمله و نصيحتي توانايي يادگيري از رفتار و ويژگي هاي والدين شان را دارند. اگر خواهان داشتن فرزندي برون گرا هستيد بايد خودتان اين گونه باشيد. مرتب دوستانتان را دعوت كنيد، هنگامي كه در صف ايستاده ايد با افراد صحبت كنيد و با كودكان ديگر درباره سن و سال فرزندتان صحبت كنيد و فرزندتان را در اين فعاليتها سهيم و شريك كنيد. هر چه بيشتر با مردم تعامل داشته باشيد و از اين طريق الگو و نمونه كاملتري از رفتار برونگرا به كودكتان نشان دهيد پاسخ بهتري از كودكتان دريافت خواهيد كرد.

از مزاياي مهم رفتارهاي اجتماعي مانند توانايي يافتن دوستان جديد، داشتن ساعات خوش و خرم بيشتر با ساير كودكان، داشتن قدرت و موفقيت بيشتر در مدرسه و ... برايشان صحبت كنيد.

** اهداف رفتاري تهيه و تنظيم كنيد: به كودكتان كمك كنيد تا اهدافي را براي نگرش برون گرا تدارك ببيند. اگر واقعا فرزندتان از صحبت كردن با يك شخص جديد احساس بدي دارد مي توانيد برنامه ساده اي تنظيم كنيد كه مثلا هر روز به يك شخص جديد يك كلمه بگويد تا اگر او بتواند عادت كند كه با صداي بلند و خندان با شخص جديد حرف بزند قادر خواهد بود كه اين توانايي را ارتقا بخشد. تك تك فعاليتهاي رو به پيشرفت فرزندتان را به دقت يادداشت كنيد و هر از چند گاهي با مرور روند پيشرفتش او را خوشحال و هيجان زده كنيد.

** به كودكتان جايزه دهيد: هر وقت ملاحظه كرديد كودكتان كارهايش را بي پروا، جسورانه و برون گرايانه انجام ميدهد او را از اين موضوع مطلع كنيد و برايش جايزه اي بگيريد. تشويق شدن و جايزه گرفتن مي تواند يك محرك عالي براي تشويق كودكان به برون گرا بودن باشد. انجام كارهاي مختلفي مانند تعريف و تمجيد از كودك و يا انجام فعاليتها و سرگرمي هايي كه كودكتان به شدت به آنها علاقمند است همگي مي تواند به كودك شما در فايق امدن بر احساس كم رويي و درونگرا بودن و يافتن دوستان جديد كمك فراواني كند.

با لـوس‌بازي بچه‌ها چه بايد كرد؟

تازه شام‌مان را در رستوران تمام كرده بوديم. در طول شام دختر 4 ساله‌ام ستاره، تكه‌هاي مرغش را به اين طرف و آن طرف پرتاب مي‌كرد، دوست نداشت كلم بروكلي بخورد و آبليموها را هم روي زير بشقابي‌اش مي‌ريخت.

تازه بعد از همه اين كارها از من بستني مي‌خواست. جواب من كاملا روشن بود: نه! با مخالفت من، ستاره نشست كف زمين و دست‌هايش را دور زانويش قلاب كرد و با يك چشمك به من گفت: «من مي‌دونم كه تو بهترين مامان دنيايي، توروخدااا.» اين حالت تركيب وحشتناكي از ناله و خواهش بود و من طبق معمول تسليم شدم. مثل خيلي از بچه‌ها، دختر من هم ياد گرفته چطور آنچه را مي‌خواهد با تكرار رفتاري كه در گذشته كارساز بوده به دست آورد. او نقطه ضعف مرا به شكل ماهرانه‌اي با آه و ناله و يك نمايش اثرگذار نشانه مي‌رود. اين تنها يكي از چند روشي است كه بچه‌ها به طور مرتب براي رسيدن به هدفشان انجام مي‌دهند(بسته به سن، مهارت زباني، خلق و خو و تكنيك‌هاي ديگر، كودك شما مي‌تواند هركدام از رفتارهاي كج‌خلقي، پرتاب كردن اشيا و مدام بحث كردن را داشته باشد.)  

در اينجا تعدادي راهبرد براي شايع‌ترين درگيري‌هاي رفتاري والدين با كودكان وجود دارد.

وقتي مدام «غر» مي‌زند

او مي‌تواند ساعت‌ها حرف بزند تا شما را وادار كند به آنچه مي‌خواهد تن دهيد: «مامان من مي‌خوام اين برنامه رو ببينم»، «اگه بذاري اين كارتونو تماشا كنم يه چيزي ياد مي‌گيرم»، « اگه بذاري من اين برنامه رو ببينم قول ميدم اتاقمو تميز كنم.»

چه بچه‌هايي اين كار را انجام مي‌دهند: اين نوع رفتار معمولا در 5 سالگي اتفاق مي‌افتد زماني كه كودك مي‌فهمد چطور از زبان  و منطق براي بيان خواسته‌هايش استفاده كند.

چه چيزي پشت اين رفتار است:

كودك شما كم‌كم به جاي جيغ و داد و هوار از كلمات براي قانع كردن شما استفاده مي‌كند. او ممكن است همچنان اينطور فكر كند كه اساسا جهان حول محور او مي‌چرخد اما كم‌كم مي‌بيند كه ديدگاه ديگران چيست. همين‌طور كه مهارت زباني كودك رشد مي‌كند او درمي‌يابد از آنجا كه ممكن است نظري متفاوت داشته باشد، بنابراين بايد تلاش بيشتري در قانع كردن فرد مقابل انجام دهد.

چطور متوقفش كنيد:

همچنان كه شما نمي‌خواهيد پيچيدگي افكاري كه پشت مهارت گفت‌و‌گوست، رد كنيد بايد هرازگاهي فاصله‌اي بين اين بحث‌ها بيندازيد. سعي كنيد از فشار مثبت استفاده كنيد. حتي اگر در برخي موارد با كودك توافق داريد بايد به ياد داشته باشيد هر چيزي را براي بحث كردن باز نگذاريد. شما خيلي راحت مي‌توانيد بگوييد «نمي‌خوام به اين بحث ادامه بدم.» از آنجا كه بچه‌ها دوست دارند شنيده شوند بايد اين احساس را به آنها بدهيد حتي اگر كاملا موافق نباشيد. برخي اوقات تنها كمي توافق تنها چيزي است كه آنها مي‌خواهند. براي بچه‌هاي 6 سال و بالاتر توضيح برخي مسائل بسيار كمك‌كننده است. به اين ترتيب به آنها نشان مي‌دهيد مهم هستند. آنها روشي را كه با آنها رفتار مي‌كنيد دوست دارند و به دلايل شما گوش مي‌دهند.

وقتي كج‌خلق مي‌شود

چه بچه‌هايي اين كار را انجام مي‌دهند:

تقريبا تمام بچه‌هاي يك تا 3 ساله كج‌خلقي‌هايي مانند گريه، جيغ و غر زدن دارند. در حقيقت 60 تا 80 درصد از كودكان 2 تا 3 سال تقريبا هفته‌اي يك بار كج‌خلق مي‌شوند و 20 درصد هم هر روز اين رفتار را نشان مي‌دهند. اين رفتار ممكن است تا 4 سالگي هم ادامه پيدا كند اما به تدريج كم شده و متوقف مي‌شود.

چه چيزي پشت اين رفتار است:

بچه‌هاي كوچولو به يك دليل اساسي اين كار را انجام مي‌دهند؛ آنها از چيزي ناراحت هستند اما مهارت‌ لغوي و استنتاجي‌شان براي بيان آنچه عامل ناراحتي‌شان شده هنوز رشد كافي نكرده است. خردسالان و پيش‌دبستاني‌ها به درستي نمي‌توانند بر عواطف‌شان كنترل داشته باشند بنابراين براي آنها غيرممكن است كه بتوانند ناراحتي‌شان را به صورت فيزيكي نشان ندهند.

چطور متوقفش كنيد:

فكر نكنيد كه مي‌توانيد به طور كامل اين رفتار را در كودكتان از بين ببريد زيرا بروز اين رفتار بخشي از رشد طبيعي كودك است اما اگر واقع‌بين هستيد و تنها مي‌خواهيد اين رفتار را تعديل كنيد بايد بدانيد كه هيچ‌وقت نبايد تسليم شويد، چون تسليم شدن باعث تقويت رفتارشان مي‌شود.

علاوه بر اين، بدترين چيز اين است كه شما برخي اوقات، تنها برخي اوقات تسليم آنها شويد. اين به كودك شما مي‌آموزد كه اگر رفتارش را شدت ببخشد مي‌تواند در نهايت بر شما پيروز شود بنابراين دفعه بعد كه فرزندتان جيغ كشيد يا خودش را روي زمين انداخت در موضع خودتان بمانيد مثلا به او بگوييد «نه ممكنه اجازه نداشته باشي كيك بخوري» و بعد از رفتارش چشم‌پوشي كنيد. به ياد داشته باشيد بيشتر اين كج‌خلقي‌ها در كمتر از 5 دقيقه كاهش پيدا مي‌كند. حوا‌ستان باشد كه تن صداي‌تان آرام و خنثي باشد و وقتي كه در حال توضيح دادن دلايل هستيد خودتان را ناراحت نكنيد. وقتي اين كج‌خلقي‌ها شروع مي‌شود هر كاري را كه در حال انجامش بوديد ادامه دهيد. به اين ترتيب به تدريج كودك درمي‌يابد كه اين كار كارساز نيست.

كار ديگري كه بايد انجام بدهيد اين است كه نسبت به موقعيتي كه باعث چنين رفتاري شده آگاه باشيد. شايد يكي از عادت‌هاي فرزندتان اين باشد كه هر وقت به فروشگاه اسباب‌بازي‌فروشي مي‌رويد تا براي تولد دوستش كادو بخريد مدام بهانه‌ مي‌گيرد و حتي گريه‌ مي‌كند تا چيزي برايش بخريد پس يا  او را با خود به خريد نبريد يا يك چيز ارزان‌قيمت برداريد. اگر كودك شما كمي بزرگ‌تر باشد مي‌توانيد پيشاپيش به او موقعيت را توضيح دهيد مثلا بگوييد «مي‌خوايم بريم براي تولد علي كادو بخريم و نميخوايم چيز ديگري بخريم. اگر تو اسباب‌بازي مي‌خواي به من بگو چي مي‌خواي ما مي‌تونيم اونو تو ليست خريد تولدت بذاريم.» به اين نكته هم توجه كنيد كه اين كج‌خلقي‌ها معمولا زماني كه كودك خسته يا گرسنه است، اتفاق مي‌افتد. وقتي بيرون مي‌رويد يك خوراكي با خود ببريد يا وقتي بيرون برويد كه او حسابي استراحت كرده باشد.

وقتي به همه چيز «نه» مي‌گويد

چه بچه‌هايي اين كار را انجام مي‌دهند:

بچه‌ها استفاده از كلمه «نه» را به طور دقيق بين 15 تا 18 ماهگي ياد مي‌گيرند و ممكن است اين كج‌خلقي را تا 3 سالگي يا بيشتر ادامه دهند.

چه چيزي پشت اين رفتار است:

بچه‌ها دوست دارند مورد توجه باشند. اما اختيارات‌شان براي تحت تاثير قرار دادن شما در اين سن محدود است و گفتن «نه» يكي از راه‌هاي اساسي براي رسيدن به قدرت است. اين وضعيت نيازي به كلمات زياد و توانايي خاصي براي دليل آوردن ندارد.

چطور متوقفش كنيد:

كليد مقابله با نه گوينده اين است كه درخواست‌ها را طوري طبقه‌بندي كنيد كه كودكتان حق انتخاب داشته باشد. اگر مي‌خواهيد كفش‌هايش را بپوشانيد بگوييد «تو مي‌توني كفش قهوه‌اي‌ات يا كفش آبي‌ات رو بپوشي، كدومشون رو دوست داري بپوشي؟» اگر كودكتان گفت «من شيريني مي‌خوام» و شما نمي‌خواستيد او قند زياد مصرف كند به جاي اينكه به او بگوييد «نه» بگوييد «شيريني براي بعد از شامه اما تو الان مي‌توني كاهو يا هويج بخوري.» بگذاريد خودش خوراكي‌اش را انتخاب كند حتي اگر حق انتخابش محدود باشد، بگذاريد احساس قدرت كند.

بايد حواستان به خودتان هم باشد كه مدام به هر چيزي «نه» نگوييد. از كلمات در موقعيت‌هاي مشخص و درست استفاده كنيد. وقتي به او مي‌گوييد «نه ما نمي‌تونيم دستمونو روي اجاق گاز بذاريم.» كودك بهتر درمي‌يابد كه «نه» واقعا به معني «نه» نيست و چيزي كه شما مي‌گوييد واقعا يك مسئله جدي است. اما اگر مدام آن را به كار ببريد او هم مدام از آن چشم‌پوشي مي‌كند.