آشنايي با خواص گياه دارويي اسطوخودوس

اسطوخودوس گياهي است خودرو كه آرامبخش است و براي درمان انواع سردردها، رفع بي‌خوابي و... موثر است.

اسطوخودوس، ‌گياهي است چندين ساله به ارتفاع حدود نيم متر با برگ‌هاي متقابل، باريك،‌ دراز، سبز رنگ و پوشيده از گل‌هاي سفيد پنبه‌اي است. گل‌هاي آن به رنگ بنفش و به صورت سنبله مي‌باشد.

اسطوخودوس در بيشتر نقاط دنيا به صورت خودرو مي‌رويد و بسته به شرايط محيط و خاك به انواع مختلف ظاهر مي‌شود.

قسمت مورد استفاده اين گياه،‌ گل‌ها و سر شاخه‌هاي گلدار آن است.

اسطوخودوس بوي بسيار مطبوعي دارد ولي طعم آن تلخ است و به علت بوي مطبوع آن در عطر سازي مصرف مي‌شود.

از دير باز ملل مختلف با خواص اين گياه دارويي آشنا بوده‌ و از آن براي رفع بسياري ناراحتي‌ها از جمله مشكلات هاضمه، بي‌خوابي، اضطراب استفاده مي‌كردند.

در جنگ جهاني اول از خواص دارويي اين گياه براي درمان و ضدعفوني كردن زخم‌ها استفاده مي‌‌كردند و كشاورزان انگليسي براي پيشگيري از سردرد و آفتاب‌زدگي گل‌هاي اين گياه را درون كلاه‌هاي خود مي‌گذاشتند.

برخي از خواص دارويي اسطوخودوس:

• رفع استرس و افسردگي:

روغن اسطوخودوس آرام‌بخش و ضد تشنج بوده و تاثير آرام‌بخش‌هاي ديگر را افزايش مي‌دهد.

• رفع بي‌خوابي:

محققان انگليسي طي تحقيقات خود به اين نتيجه رسيدند كه استفاده از اسطوخودوس در رفع بي‌خوابي، همانگونه كه در طب سنتي آز آن استفاده مي‌شده، تاثير به ‌سزايي دارد.

در بيمارستان‌هاي انگليس، براي رفع بي‌خوابي به بيماران بالش‌هايي داده مي‌شود كه درون آن اسطوخودوس وجود دارد.[خطرات بي‌خوابي و راه‌هاي مقابله با آن]

• خاصيت ضدعفوني كننده قوي دارد از اين‌رو براي ضدعفوني‌كردن زخم‌ها و جراحات به كار مي‌رود.

• مشكلات هاضمه را برطرف مي‌كند.

• در درمان انواع سردردها موثر است.

• مشكلات پوستي را برطرف مي‌كند.

• مقوي معده است.

• كرم‌هاي روده و معده را از بين مي‌برد.

• سرفه را برطرف مي‌كند.

• براي رفع فراموشي و تقويت حافظه موثر است.

• زردي را برطرف مي‌كند.

• آسم را برطرف مي كند.

• درمان كننده رماتسيم، آرتروز و نقرس است.

• براي برطرف كردن بوهاي نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ريخته و بگذاريد بآرامي بجوشد.

طريقه مصرف:

حدود 5 گرم سرشاخه گلدار و يا گل اين گياه را در يك ليتر آب‌جوش ريخته و به مدت 10 دقيقه دم كنيد. مقدار مصرف اين دم كرده 4- 3 فنجان در روز است.

توجه: اشخاص صفراوي مزاج از اين گياه استفاده نكنند چرا كه باعث آشفتگي آنان مي‌شود.

اين اشخاص بايد آن را با سكنجبين بخورند.

سوزش، سرخ شدن، خارش و اشكي شدن چشم ميتواند در صورت عدم درمان منجر به مشكلات جدي در فرد شود.

پنج دليل عمده سوزش چشم عبارت است از: عوامل محيط زيستي، بيماري، عفونت، عوامل شيميايي و اسيدي سوزش آور و جراحت در چشم. عوامل محيط زيستي همچون آلودگي هوا، دود سيگار يا گرد و غبار است كه موجب سوزش و آلرژي ميشوند. عوامل سوزش آور چشم مواردي از قبيل مصرف مواد شيميايي، صابون، استفاده از لنز آلوده و يا استفاده دائم از لنز را شامل ميشود.

عفونت مانند pinkeye ميتواند ويروس، باكتري و يا از نوع قارچي باشد. شما ممكن است به طور تصادفي چشم خود را بخارانيد و موجب سوزش چشم شويد. چشم شما ميتواند حتي هنگامي كه بيش از حد در معرض نور خورشيد قرار ميگيرد نيز بسوزد، شما ممكن است يك عفونت ويروسي و يا باكتريايي، سرماخوردگي يا آلرژي داشته باشيد كه باعث سوزش چشم شود و خشكي مزمن و ادواري چشم نيز ممكن است منجر به سوزش چشم شود.

هنگامي كه يك سوزش مزمن يا مكرر را تجربه ميكنيد و هيچ چيز به التيام آن كمك نميكند، هنگامي كه دچار يك سوختگي با مواد شيميايي ميشويد و يا چشم شما قرمز ميشود و زماني كه چشم شما ترشحاتي را توليد كرده و يا خوني ميشود، بايد به پزشك مراجعه كنيد.

همچنين اگرمتوجه تغييراتي در بينايي و درد غيرقابل تحمل شديد، هنگامي كه شما يك آلرژي سختي را تجربه ميكنيد، اگر بيماريهايي چشمي همانند آب مرواريد يا آب سياه داريد، اگر سوزش چشم شما همراه با سر درد، تب و يا ميگرن است و يا اگر مبتلا به ديابت هستيد بايد حتما براي معاينه و درمان به چشم پزشك مراجعه كنيد.

تشخيص و درمان:

اگر چشمان شما به طور دورهاي يا دائم خشك ميشود شما ميتوانيد با نظر پزشك از قطره و پماد استفاده كنيد.

يك چشم پزشك ميتواند به طور دقيق آزمايشاتي را انجام دهد كه مشخص ميكند شما در خطر ابتلا به خشكي مزمن چشم هستيد و اين آزمايشات ميتواند نوع درمان مناسب با چشم شما را مشخص كنند.

هنگامي كه در معرض نور خورشيد قرار ميگيرد از عينك آفتابي استفاده كنيد و يا هنگامي كه در آب كلردار مشغول شنا هستيد حتما از عينكهاي مخصوص استفاده كنيد.

در هنگام كار با مواد شيميايي همچون شويندهها و سفيدكنندهها بايد از عينكهاي ايمني آزمايشگاهي استفاده كرد و نيز در هنگام شستشو مراقب باشيد كه صابون به داخل چشم نرود و از دست زدن و يا ماليدن چشم خودداري كنيد.

عمل گذاشتن لنز درچشم بايد رعايت نكات بهداشتي و با توصيه چشم پزشك صورت گيرد، لنزهاي آلوده ميتواند باعث عفونت و سوزش چشم شود.

شب اول ماه شوال

از جمله ليالى شريفه است و در فضيلت و ثواب عبادت و احياى آن احاديث‏ بسيار وارد شده و روايت‏ شده است كه آن شب كمتر از شب قدر نيست و از براى آن چند عمل است:

اول غسل است در وقتى كه غروب كرد آفتاب.

دوم احيا آن شب به نماز و دعا و استغفار و سؤال از حق تعالى و بيتوته در مسجد.

سوم آنكه بخواند در عقب نماز مغرب و عشا و نماز صبح و عقب نماز عيد الله اكبر الله اكبر لا اله الا الله و الله اكبر الله اكبر و لله الحمد الحمد لله على ما هدانا و له الشكر على ما اولانا.

چهارم آنكه چون نماز مغرب و نافله آن را خواند دستها را بسوى آسمان بلند كند و بگويد يا ذا المن و الطول يا ذا الجود يا مصطفي محمد و ناصره صل على محمد و آل محمد و اغفر لي كل ذنب احصيته و هو عندك في كتاب مبين پس به سجده برود و صد مرتبه در سجده بگويد اتوب الى الله پس هر حاجت كه دارد از حق تعالى بخواهد كه ان شاء الله تعالى بر آورده خواهد شد و در روايت‏ شيخ است كه: بعد از نماز مغرب به سجده رود و بگويد يا ذا الحول يا ذا الطول يا مصطفيا محمدا و ناصره صل على محمد و آل محمد و اغفر لي كل ذنب اذنبته و نسيته انا و هو عندك في كتاب مبين پس بگو صد مرتبه اتوب الى الله.

پنجم زيارت كند امام حسين عليه السلام را كه فضيلت‏ بسيار دارد و زيارت مخصوصه اين شب در باب زيارات بيايد ان شاء الله.

ششم ده مرتبه بگويد ذكر يا دائم الفضل را كه در اعمال شب جمعه گذشت.

هفتم بجا آورد ده ركعت نمازى كه در شب آخر ماه رمضان گذشت.

هشتم بجا آورد دو ركعت نماز در ركعت اول بعد از حمد هزار مرتبه توحيد و در دوم يك مرتبه بخواند و بعد از سلام سر به سجده بگذارد و صد مرتبه بگويد اتوب الى الله پس بگويد يا ذا المن و الجود يا ذا المن و الطول يا مصطفي محمد صلى الله عليه و آله صل على محمد و آله و افعل بي كذا و كذا و به جاى آن حاجات خود را بطلبد و روايت است كه حضرت امير المؤمنين عليه السلام اين دو ركعت را به اين كيفيت‏ بجا مى‏ آورد پس سر از سجده برمى‏داشت و مى‏ فرمود به حق آن خداوندى كه جانم به دست قدرت او است هر كه اين نماز را بكند هر حاجت از خدا بطلبد البته عطا كند و اگر به عدد ريگهاى بيابان گناه داشته باشد خدا بيامرزد و در روايت ديگر به جاى هزار مرتبه توحيد صد مرتبه وارد شده لكن نماز را بعد از نماز مغرب و نافله آن بايد بجا آورد و شيخ و سيد بعد از اين نماز اين دعا را نقل كرده ‏اند

يا الله يا الله يا الله يا رحمان يا الله يا رحيم يا الله يا ملك يا الله يا قدوس يا الله يا سلام يا الله يا مؤمن يا الله يا مهيمن يا الله يا عزيز يا الله يا جبار يا الله يا متكبر يا الله يا خالق يا الله يا بارئ يا الله يا مصور يا الله يا عالم يا الله يا عظيم يا الله يا عليم يا الله يا كريم يا الله يا حليم يا الله يا حكيم يا الله يا سميع يا الله يا بصير يا الله يا قريب يا الله يا مجيب يا الله يا جواد يا الله يا ماجد يا الله يا ملي يا الله يا وفي يا الله يا مولى يا الله يا قاضي يا الله يا سريع يا الله يا شديد يا الله يا رءوف يا الله يا رقيب يا الله يا مجيد يا الله يا حفيظ يا الله يا محيط يا الله يا سيد السادات يا الله يا اول يا الله يا آخر يا الله يا ظاهر يا الله يا باطن يا الله يا فاخر يا الله يا قاهر يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا ودود يا الله يا نور يا الله يا رافع يا الله يا مانع يا الله يا دافع يا الله يا فاتح يا الله يا نفاح [نفاع ]يا الله يا جليل يا الله يا جميل يا الله يا شهيد يا الله يا شاهد يا الله يا مغيث‏يا الله يا حبيب يا الله يا فاطر يا الله يا مطهر يا الله يا ملك [مليك ]يا الله يا مقتدر يا الله يا قابض يا الله يا باسط يا الله يا محيي يا الله يا مميت‏يا الله يا باعث‏يا الله يا وارث يا الله يا معطي يا الله يا مفضل يا الله يا منعم يا الله يا حق يا الله يا مبين يا الله يا طيب يا الله يا محسن يا الله يا مجمل يا الله يا مبدئ يا الله يا معيد يا الله يا بارئ يا الله يا بديع يا الله يا هادي يا الله يا كافي يا الله يا شافي يا الله يا علي يا الله يا عظيم يا الله يا حنان يا الله يا منان يا الله يا ذا الطول يا الله يا متعالي يا الله يا عدل يا الله يا ذا المعارج يا الله يا صادق يا الله يا صدوق يا الله يا ديان يا الله يا باقي يا الله يا واقي يا الله يا ذا الجلال يا الله يا ذا الاكرام يا الله يا محمود يا الله يا معبود يا الله يا صانع يا الله يا معين يا الله يا مكون يا الله يا فعال يا الله يا لطيف يا الله يا غفور يا الله [يا جليل يا الله ]يا شكور يا الله يا نور يا الله يا قدير [قديم ]يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله يا رباه يا الله اسالك ان تصلي على محمد و آل محمد و تمن علي برضاك و تعفو عني بحلمك و توسع علي من رزقك الحلال الطيب و من حيث احتسب و من حيث لا احتسب فاني عبدك ليس لي احد سواك و لا احد اساله غيرك يا ارحم الراحمين ما شاء الله لا قوة الا بالله العلي العظيم پس به سجده مى‏روى و مى‏گويى يا الله يا الله يا الله يا رب يا رب يا رب يا منزل البركات بك تنزل كل حاجة اسالك بكل اسم في مخزون الغيب عندك و الاسماء المشهورات عندك المكتوبة على سرادق عرشك ان تصلي على محمد و آل محمد و ان تقبل مني شهر رمضان و تكتبني من الوافدين الى بيتك الحرام و تصفح لي عن الذنوب العظام و تستخرج لي يا رب كنوزك يا رحمان.

نهم چهارده ركعت نماز كند

بخواند در هر ركعتى حمد و آية الكرسي و سه مرتبه قل هو الله احد تا براى او باشد به هر ركعتى ثواب عبادت چهل سال و عبادت هر كه روزه گرفته و نماز خوانده در آن ماه.

دهم شيخ در مصباح فرموده كه در آخر شب غسل كن و بنشين در جاى نماز خود تا طلوع فجر.

اعمال روز اول ماه شوال

روز اول ماه شوال روز عيد فطر است و اعمال آن چند چيز است:

اول آنكه بخوانى بعد از نماز صبح و نماز عيد آن تكبيراتى را كه در شبش بعد از نماز فريضه مى‏خواندى.

دوم آنكه بخوانى بعد از نماز صبح دعايى را كه سيد روايت كرده اللهم اني توجهت اليك بمحمد امامي الخ.

و شيخ اين دعا را بعد از نماز عيد ذكر فرموده.

سوم بيرون كردن زكات فطره است از هر سرى صاعى پيش از نماز عيد به تفصيلى كه در كتب فقهيه است و بدان كه زكات فطره واجب مؤكد است و شرط قبولى روزه ماه رمضان و سبب حفظ تا سال ديگر است و حق تعالى آن را مقدم بر نماز ذكر فرموده در اين آيه شريفه قد افلح من تزكى و ذكر اسم ربه فصلى.

چهارم غسل است. و بهتر آن است كه اگر ممكن شود از نهر غسل كنى و وقت آن بعد از طلوع فجر است تا زمان به جا آوردن نماز عيد چنانچه شيخ فرموده و در جزء روايتى است كه غسل را در زير سقفى بكن و چون خواستى غسل كنى بگو اللهم ايمانا بك و تصديقا بكتابك و اتباع سنة نبيك محمد صلى الله عليه و آله پس بسم الله بگو و غسل كن و چون از غسل فارغ شدى بگو اللهم اجعله كفارة لذنوبي و طهر ديني اللهم اذهب عني الدنس.

پنجم پوشيدن جامه نيكو و بكار بردن بوى خوش و رفتن به صحرا در غير مكه براى نماز كردن در زير آسمان.

ششم پيش از نماز عيد در اول روز افطار كنى. و بهتر آن است كه به خرما يا به شيرينى باشد و شيخ مفيد فرموده مستحب است تناول كردن مقدار كمى از تربت‏ سيد الشهداء عليه السلام كه شفا است از براى هر دردى.

هفتم آنكه چون مهيا شدى از براى رفتن به نماز عيد بيرون نروى مگر بعد از طلوع آفتاب و آنكه بخوانى دعايى را كه سيد در اقبال نقل كرده (از جمله از ابو حمزه ثمالى روايت كرده از حضرت امام محمد باقر عليه السلام كه فرمود: بخوان در عيد فطر و قربان و جمعه وقتى كه مهيا شدى به جهت‏بيرون رفتن به نماز اين دعا را اللهم من تهيا في هذا اليوم او تعبا او اعد و استعد لوفادة الى مخلوق رجاء رفده و نوافله و فواضله و عطاياه فان اليك يا سيدي تهيئتي و تعبئتي و اعدادي و استعدادي رجاء رفدك و جوائزك و نوافلك و فواضلك و فضائلك و عطاياك و قد غدوت الى عيد من اعياد امة نبيك محمد صلوات الله عليه و على آله و لم افد اليك اليوم بعمل صالح اثق به قدمته و لا توجهت‏بمخلوق املته و لكن اتيتك خاضعا مقرا بذنوبي و اساءتي الى نفسي فيا عظيم يا عظيم يا عظيم اغفر لي العظيم من ذنوبي فانه لا يغفر الذنوب العظام الا انت‏يا لا اله الا انت‏يا ارحم الراحمين.

هشتم خواندن نماز عيد است. و آن دو ركعت است در ركعت اول حمد و سوره اعلى بخواند و بعد از قرائت پنج تكبير بگويد و بعد از هر تكبير اين قنوت را بخواند

اللهم [انت اهل ] اهل الكبرياء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوى و المغفرة اسالك بحق هذا اليوم الذي جعلته للمسلمين عيدا و لمحمد صلى الله عليه و آله ذخرا و شرفا و مزيدا ان تصلي على محمد و آل محمد و ان تدخلني في كل خير ادخلت فيه محمدا و آل محمد و ان تخرجني من كل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتك عليه و عليهم اجمعين اللهم اني اسالك خير ما سالك منه عبادك الصالحون و اعوذ بك فيه مما استعاذ منه عبادك الصالحون المخلصون

پس تكبير ششم بگويد و به ركوع رود و بعد از ركوع و سجود برخيزد به ركعت دوم و بعد از حمد سوره و الشمس بخواند پس چهار تكبير بگويد و بعد از هر تكبيرى آن قنوت را بخواند و چون فارغ شد تكبير پنجم گويد و به ركوع رود پس نماز را تمام كند و بعد از سلام تسبيح زهرا عليها السلام بفرستد و بعد از نماز عيد دعاهاى بسيار وارد شده است و شايد بهترين آنها دعاى چهل و ششم صحيفه كامله باشد [72]و مستحب است كه نماز عيد در زير آسمان و بر روى زمين بدون فرش و بوريا واقع شود و آنكه برگردد از مصلى از غير آن راهى كه رفته بود و دعا كند از براى برادران دينى خود به قبولى اعمال.

نهم زيارت كند امام حسين عليه السلام را.

دهم بخواند دعاى ندبه را كه بعد از اين بيايد ان شاء الله تعالى و سيد بن طاوس فرموده كه چون از دعا فارغ شود به سجده رود و بگويد اعوذ بك من نار حرها لا يطفى و جديدها لا يبلى و عطشانها لا يروى پس بگذارد گونه راست را و بگويد الهي لا تقلب وجهي في النار بعد سجودي و تعفيري لك بغير من مني عليك بل لك المن علي پس بگذارد گونه چپ را و بگويد ارحم من اساء و اقترف و استكان و اعترف پس برگردد به حال سجده و بگويد ان كنت‏بئس العبد فانت نعم الرب عظم الذنب من عبدك فليحسن العفو من عندك يا كريم پس بگويد العفو العفو صد مرتبه آنگاه سيد فرموده و لا تقطع يومك هذا باللعب و الاهمال و انت لا تعلم ا مردود ام مقبول الاعمال فان رجوت القبول فقابل ذلك بالشكر الجميل و ان خفت الرد فكن اسير الحزن الطويل.

"  آداب عيد سعيد فطر "

1. احياء شب عيد

امام صادق عليه‏السلام به نقل از پدر بزرگوارش فرمود:

«كانَ عَلِىُّ ابْنُ الْحُسَيْنِ عليهماالسلام يُحْيى لَيْلَةَ عَيْدِ الْفِطْرِ بِالصَّلاةِ حَتّى يُصْبِحَ وَ يَبيتُ لَيْلَةَ الْفِطْرِ فِى الْمَسْجِدِ؛ (1) امام سجاد عليه‏السلام ، شب عيد فطر را با نماز به صبح مى‏آورد و در مسجد به شب زنده‏دارى مى‏پرداخت.»

2. زيارت امام حسين عليه‏السلام

سيد ابن طاووس در اقبال الاعمال از جمله آداب شب عيد فطر را، زيارت امام حسين عليه‏السلام معرفى مى‏كند.

3. غسل شب و روز عيد

از جمله آداب شب و روز عيد فطر، غسل است. وقت غسل شب عيد، از اول مغرب تا اذان صبح است؛ گرچه انجام آن در ابتداى شب بهتر است. و وقت غسل روز عيد، از اذان صبح تا غروب آفتاب است؛ گرچه بهتر است آن را پيش از نماز عيد به جا آورد و اگر از ظهر تا غروب بجا آورد، احتياط واجب آن است كه به قصد رجاء انجام دهد. (2)

4. پرداخت زكات فطره

همچنان كه تمام بودن نماز به صلوات بر پيامبر و آل اوست و بدون صلوات نماز ناتمام است، تمام بودن روزه نيز به پرداخت زكات فطره است.

قال ابوعبداللّه‏ عليه‏السلام : «اِنَّ مِنْ تَمامِ الصَّوْمِ اِعْطاءُ الزَّكاةِ ـ يَعْنِى الْفِطْرَةَ ـ كَما اَنَّ الصَّلاةَ عَلَى النَّبِىِّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله تَمامُ الصَّلاةِ، لاَِنَّهُ مَنْ صامَ وَ لَمْ يُوَدِّ الزَّكاةَ فَلا صَوْمَ لَهُ اِذا تَرَكَها مُتَعَمِّدا؛ (3) امام صادق عليه‏السلام فرمودند: از جمله كارهايى كه موجب كامل شدن روزه است، پرداخت زكات فطره است، همچنان كه صلوات بر پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ، موجب كامل شدن نماز مى‏شود. اگر كسى روزه بدارد ولى زكات فطره را از روى عمد پرداخت نكند، در واقع روزه نداشته است [و روزه‏اش مقبول نيست.]»

زكات فطره، علاوه بر آنكه باعث تمام بودن روزه است، نقصان زكات مال را نيز جبران مى‏كند.

امام على عليه‏السلام فرمود: «مَنْ اَدّى زَكاةَ الْفِطْرَةِ اَتَمَّ اللّهُ بِها ما نَقَصَ مِنْ زَكاةِ مالِهِ؛ (4) كسى كه زكات فطره پرداخت كند، خداوند به وسيله آن، نقصان در [پرداخت] زكات مالش را جبران مى‏كند.»

5. تكبير خداوند

به پاس امداد الهى و يارى رساندن او در پيروزى بر ديو نفس و برخوردارى از نعمت هدايت و سرمايه معنويت، بايد ولى نعمت را بزرگ داشت و او را تكبير گفت.

بعد از نماز مغرب و عشاى شب عيد، پس از نماز صبح و ظهر و عصر روز عيد و نيز پس از نماز عيد فطر مستحب است چنين تكبير بگويند: «اللّه اكبر، اللّه اكبر، لا اله الا اللّه واللّه اكبر، اللّه اكبر وللّه الحمد، اللّه اكبر على ما هدانا.» (5)

6. كراهت روزه تا سه روز پس از عيد فطر

در برخى روايات توصيه شده است كه تا سه روز پس از عيد فطر، از روزه گرفتن خوددارى شود.

امام صادق عليه‏السلام فرمودند: «لا صِيامَ بَعْدَ الاَْضْحى ثَلاثَةَ اَيّامٍ وَلا بَعْدَ الْفِطْرِ ثَلاثَةَ اَيّامٍ اِنَّها اَيّامُ اَكْلٍ وَ شُرْبٍ؛ (6) تا سه روز پس از عيد قربان و عيد فطر، روزه داشتن روا نيست. اين روزها، روزهاى خوردن و آشاميدن است.»